Eisenstein Collection

In 1958 werd op de wereldtentoonstelling in Brussel de film Pantserkruiser Potjomkin (1925) van de Sovjetrussische regisseur Sergej Eisenstein uitgeroepen tot " beste film aller tijden'. "Potjomkin' was Eisensteins tweede lange film. De muiterijverfilming werd vrijwel geheel opgenomen aan boord van een gepensioneerd, afgemeerd oorlogsschip in een haven aan de Zwarte Zee. Enkele journaalbeelden van een eskader suggereerden dat de muiterij op de "Vorst Potjomkin' in open zee werd opgenomen. Regisseur Eisenstein speelde zelf de kleine rol van scheepspriester.

Sergej Eisenstein (1898-1948), zoon van een beroemde architect in Riga, was een buitengewoon erudiete, veelzijdig artistieke, meertalige regisseur, die tijdens de Russische burgeroorlog in de agitatiepropaganda ("agitprop') werkte en ook bij andere revolutionaire theatervormen ("Proletkult') actief was. Hij werd beïnvloed door het radicale theater van Meyerhold in Moskou en door de excentrieke tropee van de absurdistische, excentriek expressionistische theatergroep FEX (o.l.v. Kozintsev & Trauberg en Joetkevits) in Petrograd (Leningrad).
Vanaf 1923 werkte Eisenstein met film. In 1925 voltooide hij eerst Staking, over de wantoestanden in de zware industrie voor de Russische revolutie, direct daarna gevolgd door Potjomkin. Daarna werkte hij aan Oktober, een hommage aan de Russische Revolutie van 1917.

Eisenstein was zeer muzikaal. Hij verlangde bij zijn (nog) zwijgende film Pantserkruiser Potjomkin originele muziek, zodat de Berlijnse theatercomponist Edmund Meisel zijn eerste filmmuziek schreef voor Eisensteins muitersdrama Potjomkin (1926). In 1950 werd daarvan een nieuwe geluidsversie uitgebracht met muziek van de Russische componist Nikolaj Krjoekov. In 1975 verscheen een editie met een selectie uit de orkestwerken van Sjostakovitsj als soundtrack. Eisenstein werkte graag samen met Sergej Prokofjev, waardoor films en partituren van wereldformaat ontstonden, zoals Aleksandr Nevski (1938), en Ivan de Verschrikkelijke (1945/'46).