Fred Kaps - Seeing Is Believing

Fred Kaps, artiestennaam van Abraham (Bram) Pieter Adrianus Bongers (Rotterdam, 8 juni 1926 – Utrecht, 23 juli 1980), was een Nederlands goochelaar.

Bongers kwam samen met zijn ouders en twee jongere broers, Lou en Joop, in Utrecht wonen toen hij 9 jaar oud was. Zijn vader ging werken bij Rutecks, een bekend cafetaria/lunchroom. Bram ging naar de lagere school Puntenburg achter het centraal station Utrecht.
Van kapper Verschragen kreeg hij altijd een snoepje als hij geknipt werd. Toen zijn broer Lou naar de kapper was geweest en een trucje meekreeg, ging hij zelf ook snel naar de kapper. Daar leerde hij zijn eerste trucje, met een doosje lucifers. Als hij het trucje goed kon laten zien, mocht hij terugkomen voor een nieuwe truc. Dat gebeurde een paar dagen later. Hij werd een vaste klant bij de kapper, niet alleen om zijn haar te laten knippen, maar vooral om trucjes te leren.

Deze kapper had een dochter Nel en een zoon Henk, die bij Bram op school zaten. In de oorlog wilde Nel graag op dansles. Met een paar vriendinnen gaf zij zich op. Ze moesten wel jongens meenemen. Zo kwam het dat Nel oa. Bram meenam naar dansschool de Rijk in Utrecht. Ze trouwden in 1952 en kregen samen twee dochters.

Na de MULO wilde zijn vader dat hij reclame-tekenaar zou worden, maar Bongers wilde van zijn hobby zijn beroep maken. Uit de beroepentest die hij maakte bleek dat hij zeer creatief was. Het advies was kunst-academie , maar er stond ook in vermeld, dat hij het als goochelaar ver zou kunnen schoppen.

Onder de naam Valdini trad hij op op bruiloften en partijen. Later, onder de naam Mystica, vermaakte hij Nederlandse militairen. Toen hijzelf in dienst ging werd hij bij de cabaretgroep ingedeeld. Hij ging naar Indonesië waar hij door verschillende optredens zijn passie en vingervlugheid behield.

Bongers kwam na zijn diensttijd moeilijk aan de bak totdat hij in 1950 de Grand Prix voor goochelaars won. Dit wereldkampioenschap werd het begin van optredens over de hele wereld. Hij trad onder andere op in de Ed Sullivan-show in de Verenigde Staten en voor leden van het koninklijke huis in het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Hij kreeg een contract bij Wim Kan.

Hij werd uiteindelijk tweemaal nationaal kampioen goochelen (Arnhem 1950 en Enschede 1959), en als enige driemaal wereldkampioen (Barcelona 1950, Amsterdam 1955 en Luik 1961). Kaps overleed op 54-jarige leeftijd.

Vingervlugheid was het kenmerk van Kaps. Maanden lang oefende hij een truc voordat hij deze op het podium durfde uit te voeren. Hij moest hem eerst tot in de vingertoppen beheersen voor hij er anderen deelgenoot van wilde maken. Kaps was niet de man van het grote goochelen maar van de verfijning. In een onberispelijk pak, haar keurig gekamd en een smetteloos wit overhemd was hij een persoonlijkheid op het podium. Geen grote theatrale gebaren of reusachtige imposante requisieten, met bescheiden gebaren en een innemende glimlach hield hij het publiek ademloos geboeid.

Hij was zowel in het grote werk op de bühne als in de micromagie excellent, een meesterlijk manipulator en groot in de cartomagie. Hij is misschien nog wel het meest bekend gebleven door zijn prettige, beschaafde presentatie.
Kaps ontwierp veel originele effecten. Met goochelstokken, kaarten, dollar-kaps-biljetten, kaarsen, munten, zeepbellen, balletjes, dobbelstenen en sjaaltjes vermaakte hij zijn publiek. Zijn trucs waren snel en onnavolgbaar. Het meeste indruk maakte het kleine zoutvaatje waaruit hij een onuitputtelijke voorraad zout tevoorschijn toverde.

In Utrecht ligt voor het woonhuis waar hij in 1980 overleed een plaquette ter nagedachtenis. De tekst: Verhief goochelen tot KUNST. In samenwerking met Beeld en Geluid is de DVD uitgebracht, Fred Kaps, Seeing is Believing! Deze dvd van 104 minuten beschrijft de hoogtepunten van deze legendarische goochelaar.